فاطمه، فاطمه است

نمیدانم از او چه بگویم و چگونه بگویم!؟
خواستم از “بوسوئه” تقلید کنم، خطیب نامور فرانسه که روزی در مجلسی با حضور لویی، از “مریم” سخن می‌گفت. گفت: « مجموعه‌ گفته‌ها و اندیشه‌ها و کوشش‌ها و هنرمندی‌های همه در طول این قرن‌های بسیار، به اندازه‌ این کلمه نتوانسته‌اند عظمت‌های مریم را بازگویند که: “مریم، مادر عیسی است”. »
و من خواستم با چنین شیوه‌ای از فاطمه بگویم. باز درماندم:
خواستم بگویم، فاطمه دختر خدیجه‌ی بزرگ است.
دیدم فاطمه نیست.
خواستم بگویم، که فاطمه دختر محمد (ص) است.
دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم، که فاطمه همسر علی است.
دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم، که فاطمه مادر حسنین است.
دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم، که فاطمه مادر زینب است.
باز دیدم که فاطمه نیست.
نه، این‌ها همه هست و این همه فاطمه نیست.
فاطمه، فاطمه است . .

فاطمه فاطمه است بدون شک یکی از پرخواننده‌ترین متن‌های مذهبی تاریخ ایران است. هر چند که این کتاب کوچک نیز مثل بسیاری از آثار دیگر دکتر علی شریعتی، در واقع سخنرانی بلندی است در محل همیشگی سخنرانی‌های معروف و پرطرفدار دکتر علی شریعتی، حسینیه ارشاد.
شریعتی این سخنرانی را سال 1349 ایراد کرده است و از آن تاریخ تاکنون، یعنی در طول نزدیک به 40 سال، همچنان نسخه صوتی و متن آن که بارها به صورت کتاب منتشر شده است، دست به دست می‌گردد. این توفیق که درباره کمتر کتابی در ایران اتفاق افتاده است، البته شامل بسیاری از آثار دیگر شریعتی نیز می‌شود. آثاری چون "پدر مادر ما متهمیم"، "چه باید کرد"، "ابوذر"، "هبوط" و.. که همگی در نسل جوان پیش و پس از انقلاب، نقش پل ارتباطی را برای حرکت به سمت جامعه‌شناسی، فلسفه و نگاه عمیق‌‌تر به اسلام دور از تحجر بازی می‌کردند.
در این بین، فاطمه فاطمه است شاید به واسطه نگاه پیشرو همیشگی شریعتی به شخصیت محبوب مسلمانان، حضرت فاطمه (س) و نیز نامی که بر این کتاب گذاشته شد، جایگاه ویژه‌ای دارد.
این نام که آخرین جمله کتاب است، چنان در بین اهالی کتاب‌خوان ایران مرسوم شد که به مرور ساختار جمله فاطمه فاطمه است، همچون یک ضرب‌المثلی سر زبان‌ها افتاد..
اکثر کتب او پس از مرگش منتشر شد که از سخنرانی هایش نوشته شد.